Daje możliwość wielorakich interpretacji zależnie od czytelnika.

Stanisław Lem, Solaris

To jest wyjątkowa książka. Solaris znacznie odbiega od kanonu wybieranych przeze mnie dotychczas lektur. Zawsze twórczość Lema omijałam szerokim łukiem twierdząc, że to nie mój gatunek literacki. Myliłam się, bo ta książka to nie jest tylko powieść fantastyczna. To coś więcej.

Krótko o fabule. Na stację badawczą krążącą nad Solaris przybywa psycholog Kris Kelvin. Od samego początku zdaje sobie sprawę, że na stacji dzieje się coś dziwnego. Dziwnego i zarazem niepokojącego. W tym przekonaniu utwierdza go zachowanie Snauta. Tylko Snaut z trzyosobowej załogi wita Kelvina. A gdzie Gibarian? Gdzie Sartorius? Co tu się dzieje? I zachowanie Snauta… Co przed nim ukrywa? Bo co do tego Kris nie ma żadnych wątpliwości. Niebawem zresztą sam miał się przekonać co takiego dzieje się na stacji.

Gdy już upewnił się, że nie ma żadnych halucynacji czy psychozy próbował zrozumieć. Wraz ze Snautem i Sartoriusem przeprowadzali swoistą burzę mózgów. Na tyle, na ile pozwalały im warunki. Nie mogli przecież zostawiać swoich gości…

I tu pojawia się pytanie skąd brali się ci goście i jak to możliwe, że Krisa odwiedziła Harey. Przecież tyle lat minęło od tego feralnego zdarzenia. Czy to naprawdę może być Ona?

Lem w swojej powieści nie tylko po mistrzowsku opisał Solaris i Ocean. Jego syntezy dotyczące badań nad zagadką odległej planety są zadziwiające. I pomyśleć, że ta powieść powstała ponad 60 lat temu! Niewiarygodne!

Solaris świetnie opisuje próby nawiązania kontaktu z Obcym. Cóż za zdziwienie, gdy okazuje się, że ta obca istota z innego wymiaru to nie żaden ufoludek, a Ocean. Ocean żywy. Ocean myślący. Jakich mocy jest w stanie użyć, aby wydobyć z człowieka największe i najbardziej skrzętnie skrywane przez niego tajemnice? Czy człowiek aby na pewno chce z takim Obcym nawiązywać jakiekolwiek relacje? Bo człowiek o Oceanie nie wie niemalże nic. Co innego w drugą stronę… Czy potrafimy wyjść poza nasze schematy postrzegania świata? Czy musimy nad wszystkim przejmować kontrolę? I przede wszystkim czy nawiązanie kontaktu z Innym jest w ogóle możliwe? Czy człowiek stoi na przegranej pozycji w tym starciu?

I jeszcze jeden ważny problem, który Lem porusza na kartach swojej powieści. To nie tylko granica ludzkiego poznania, ale to przede wszystkim granica poznania samego siebie. Bo gdzie jak nie w specyficznych warunkach jakie stwarza niewątpliwie przebywanie na stacji kosmicznej człowiek ma szansę najlepiej poznać samego siebie? Granice jego własnej wytrzymałości. Radzenie sobie z samotnością. A przede wszystkim radzenie sobie z tym, co nosimy w sobie. Bolesna przeszłość. Wyrzuty sumienia pozornie uśpione i wygłuszone. Niemoc… Bo czasu przecież już się nie cofnie. Nie powstrzyma się tragedii, która wydarzyła się kilka czy kilkanaście lat wcześniej. Przeszłości zmienić nie można, ale jak najbardziej można kreować teraźniejszość i przeszłość.

Solaris to książka wyjątkowa z jeszcze jednego względu. To powieść wielopłaszczyznowa i wielotorowa. Daje możliwość wielorakich interpretacji zależnie od czytelnika. Dla jednych to może być przede wszystkim fantastyczna powieść o odległej i niezbadanej galaktyce. Dla innych to aspekt psychologiczny będzie najistotniejszy. A jeszcze dla innych będzie to dość nietypowa książka o … miłości.