poznajemy ten stary nowy świat

Zygmunt Miłoszewski, Jak zawsze

Gdyby tak móc cofnąć czas… Dostać od losu, wszechświata, Boga jeszcze jedną szansę na przeżycie swojego życia. Niekoniecznie całego, ale tak z pięćdziesiąt lat to już jest coś. Gdyby tak obudzić się o pięćdziesiąt lat młodszym, ale z całym bagażem doświadczeń… Taka heca przytrafiła się Grażynie i Ludwikowi, którzy z 2013 roku przenieśli się do roku 1963. Początkowo oszołomieni, nawet raczej przerażeni, że oto umarli i to już koniec. Koniec ich pięćdziesięcioletniej wspólnej przygody, która zaczęła się od łóżkowych igraszek i na nich skończyła. Można rzec, że historia zatoczyła koło.

Po pierwszym szoku, nadal nic nie rozumiejący, doszli do wniosku, że jednak nie umarli, tylko … przenieśli się w czasie. Taka niespodzianka. Razem z bohaterami poznajemy ten stary nowy świat. Stary, bo to w końcu rok 1963. Nowy, bo to zupełnie inna rzeczywistość. Inna Warszawa. Inna Polska. Jak w tym wszystkim odnajdzie się Ludwik (psycholog) i Grażyna (pedagog)? Czy tym razem też przeżyją wspólnie pół wieku? W końcu nie było im ze sobą tak źle. Wiadomo, jak zawsze. Raz lepiej, raz gorzej. Czy uda im się nie popełnić ponownie tych samych błędów? Czy będą podejmować inne decyzje? Czy tym razem postawią na spontaniczność i chęć przeżycia przygody (to odwieczne pragnienie Grażyny) czy tak jak zawsze zwycięży zdrowy rozsądek i zachowawczość Ludwika? Czy wspólnie będą ratować świat? W końcu z taką wiedzą mogą niejedną dziedzinę życia zrewolucjonizować nieco szybciej… Czy zbiją fortunę? W końcu kilka patentów mogą przypisać sobie… Czy zmienią bieg historii? 

W końcu w nowym 1963 roku nie ma w Polsce komuny, tylko dość mocny sojusz Polski z Francją. Czy teraz jest lepiej? Hmmm… Jest jak zawsze. Jak zawsze Polska jest zależna od silniejszego sojusznika. Jak zawsze Polska więcej daje, aniżeli otrzymuje. Jak zawsze Polska walczy na nie swojej wojnie. Ot, taka ironia losu. A może właśnie taki zawsze już będzie los Polski?

Nie mogę przemilczeć motywu Warszawy, którą wykreował autor na kartach swojej powieści. To jest zupełnie inna Warszawa. Nie ma Pałacu Kultury, za to jest Gniazdo, zwane powszechnie przez mieszkańców stolicy Kurnikiem. W tej nowej Warszawie jest Rezerwat. Rezerwat to fragment Warszawy, który po wojnie nie został odbudowany. Cały czas miał przypominać, co zostało z miasta, które podjęło walkę zbrojną z okupantem. Został tylko gruz i zgliszcza. Szkoda tylko, że z tego Rezerwatu uczyniono atrakcję turystyczną z kramami sprzedającymi breloczki z gruzem.

Przyznam szczerze, że bardzo polubiłam Grażynę. Zresztą już od pierwszych stron powieści autor dał do zrozumienia, że będziemy mieli do czynienia z babeczką inteligentną, posiadającą niesamowite poczucie humoru i ciętą ripostę. Rewelacyjnie komentowała (nie zawsze na głos) otaczającą ją rzeczywistość. Pełna werwy, ciesząca się znów swoim pięknym, jędrnym, młodym ciałem nie miała zamiaru tracić życia, bo drugi raz taki fart może jej się już nie przydarzyć.

Jak zawsze to rewelacyjna powieść, w której nie brak ironii (przechodzącej w cynizm), inteligencji, świetnych dialogów bądź monologów. Barwni bohaterowie, ciekawa fabuła, słodko-gorzka wiwisekcja (i bohaterów, i kraju naszego kochanego). Czegóż chcieć więcej? To książka, do której będę wracać z wielką przyjemnością.