nie zapominajmy o tych, którzy zostali obok nas

Jarosław Iwaszkiewicz
Brzezina

Staś, Oleńka, Bolesław … Najważniejsi bohaterowie opowiadania Iwaszkiewicza, o których myślałam jeszcze długo po przeczytaniu Brzeziny. 

Stanisław i Bolesław, bracia, którzy są tak odmienni, że trudno szukać między nimi podobieństwa. Równie odmienne były ich doświadczenia, które ukształtowały ich rozbieżne podejście do sprawy ostatecznej, jaką jest śmierć człowieka. Stanisław, śmiertelnie chory, ostatnie tygodnie życia spędza żyjąc bardzo intensywnie. Czerpie przyjemność z każdego dnia, z każdego kontaktu z drugim człowiekiem, zachowuje się głośno (śpiewa, gra na fortepianie, którego sprowadzenie do leśniczówki było niemałym przedsięwzięciem), jakby cały czas chciał zaznaczyć, że on jeszcze jest obecny, że on jeszcze żyje. Nie karmi się złudzeniami, że wszystko będzie dobrze. Doskonale zdaje sobie sprawę, że lekarze wypisali go z sanatorium, ponieważ nie ma już dla niego ratunku. Stanisław nie boi się mówić otwarcie, że przyjechał do brata umrzeć, mimo że bardzo chce żyć.

Stanisław przyjeżdża do leśniczówki w momencie, kiedy dom ogarnięty jest żałobą. Od śmierci Basi, żony Bolesława, minęło już trochę czasu, a  on cały czas przeszyty był ogromnym smutkiem i nie pogodził się z pustką. Cały czas pogrążony był w marazmie i otępieniu. A przecież ma dla kogo żyć. Pod jego opieką została córeczka, Oleńka. Staś od razu nawiązał doskonały kontakt z małą bratanicą. Nie szczędził jej czasu, uwagi, rozmów, czułości, żartów … To wszystko, co dziewczynka utraciła wraz ze śmiercią matki, a czego nie potrafił dać jej ojciec, który na całe dnie potrafił przepadać w lesie. Pobudką dla Bolesława stała się dopiero śmierć Stasia.

Dla mnie najważniejsze co wynoszę z tego opowiadania to nauka, że nawet wtedy, kiedy nie wiadomo jak bardzo cierpimy po stracie ukochanej osoby, jak bardzo zatraciliśmy się w smutku i żałobie nie zapominajmy o tych, którzy zostali obok nas. Szczególnie, kiedy bardzo nas potrzebują, bo już nikogo innego nie mają. W Brzezinie najbardziej mnie uderzyła samotność Oleńki, którą ojciec zaniedbał po śmierci Basi. Mała Ola przyszła z głębi domu. Miała niebieskie, nieco wystraszone oczy. Dźwigała w ręku lalkę, dość obskubaną. W milczeniu dygnęła przed stryjaszkiem.

- Boże! Jakaż ogromna – zawołał Stanisław. Bolesław nic nie mówił. – Ale lalkę ma straszną! (…)Bór pozbawiony był w tej stronie poszycia i Staś, opowiadając z ożywieniem o swojej podróży, widział, jak bledziutka sukienka Oli migała pomiędzy pniami. Zatrzymał się na chwilę.

- Tak ją puszczasz samopas? – zagadnął starszego brata. Ten wzruszył ramionami.

Może przyjazd i śmierć Stasia była potrzebna właśnie dlatego, żeby Bolesław w końcu się ocknął?