potrafią znów być dziećmi

Barbara Rybałtowska, Szkoła pod baobabem

Dalsze losy Zofii Markowskiej i jej córeczki Kasi, które niezmordowanie walczą o powrót do Polski. Najgorsze już za nimi. Za plecami zostawiły ZSRR i miejsce swojej zsyłki. Wyczerpane podróżą w ekstremalnie ciężkich warunkach, wyczerpane oczekiwaniem na to, co przyniesie kolejny dzień dotarły do Ugandy.

Jak wyglądał ich pobyt w Ugandzie? Jak wyglądała codzienność w obozie Kodża administrowanym przez Brytyjczyków? Jak długo musiały tam zostać? Czy ktoś się o nie troszczył? Jak próbowały ułożyć swoje życie w oczekiwaniu na ten wielki dzień, dzień powrotu do Polski, która była jeszcze tak daleko? Jaką decyzję podjęły, gdy przyszedł kluczowy moment? To wszystko składa się na powieść Szkoła pod baobabem.

Tym razem autorka narrację oddała młodemu pokoleniu, a więc Kasi. Perypetie pań Markowskich poznajemy właśnie z perspektywy Kasi, rezolutnej pięciolatki. Wydawać by się mogło, że oddanie narracji dziecku jest dość ryzykownym posunięciem. Otóż nie! Książka absolutnie nie traci na swojej powadze, nie jest infantylna czy dziecinna. Mało tego, jest to ciekawe spojrzenie na to, jak wojenną tułaczkę odczuwa dziecko. A przy okazji mimo tego, że książka traktuje o trudnym temacie można choć trochę się uśmiechnąć. Prostoduszność i rozbrajająca szczerość Kasi tworzy zabawne sytuacje. Tym bardziej, że wraz z wiekiem ujawnia się  jej charakterek. Po tych wszystkich doświadczeniach, które spotkały ją w jej krótkim życiu Kasia wyrosła na odważną, śmiałą i przebojową dziewczynkę, która potrafi wywalczyć swoje. Tak było np. ze szkołą. Początkowo została zdyskwalifikowana i nie wciągnięta na listę uczniów ze względu na wiek. Była za mała na to, aby chodzić do szkoły. Co robi Kasia? Bierze los w swoje ręce i … osiąga swój cel!

Jest w tej książce coś pozytywnego. Pokazuje, jak dzieci potrafią szybko przystosować się do nowych warunków. Jak mimo ciężkich przeżyć, gdy tylko poczują się bezpieczniejsze i ich życie jest w miarę możliwości poukładane potrafią znów być dziećmi. Bawią się, biegają, rozrabiają i wpadają na niewiarygodne pomysły. Bardzo kibicowałam i Kasi, i Zosi, aby w ich życiu ponownie zaświeciło słońce.

Uganda była ich domem przez dwa lata. To tu Kasia rozpoczęła naukę. To tu Kasia zyskała przyjaciół. To tu Zofia otworzyła swoją pracownię krawiecką. To tu Zofia spotkała nową miłość i ponownie wyszła za mąż. Od tej pory nie są już samotne i zdane wyłącznie na siebie. Teraz to Teofil będzie się o nie troszczył.

Życie nabierało normalności, choć doskonale zdawali sobie sprawę, że nie zostaną tu na zawsze. Niezmiennie pragnęli powrócić do Polski i wraz z końcem wojny nadszedł czas wyjazdu. Rybałtowska świetnie oddała atmosferę, jaka panowała w Kodży w tym momencie. W momencie podjęcia trudnej decyzji, co dalej. Dokąd jechać? Wracać do Polski? Jaka teraz jest ta Polska? Czy warto jechać?

Kasia, Zosia i Teofil ruszają znowu w drogę. Kodża, Nairobi, Neapol, Bari, Austria i Dziedzice. Wreszcie Polska! W ich życiu rozpoczyna się nowy rozdział. Czy będzie on dobry? Pewną nutkę rozczarowania i wątpliwości możemy wyczytać ze słów Kasi:

Dziwię się jeszcze, że nikt nas tu nie spotyka, nikt się z nas nie cieszy, nikt nawet nie powiedział: „Witajcie nam w Polsce”.  Mówię sobie w myśli: „Dzień dobry, Polsko. Jestem Kasia Markowska, mam lat dziewięć i pół, a widzę cię pierwszy raz, bo kiedy odjeżdżałam, nie wiedziałam jeszcze, że mam ojczyznę”.